قدس آنلاین: جمهوری اسلامی ایران در دوران فشارهای تحریمی که در دو سال اخیر شدت بیشتری یافته، از تمامی ظرفیت‌های موجود برای دور زدن تحریم‌ها، کاهش فشارهای اقتصادی و نیز نقش‌آفرینی فعال در عرصه معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی بهره برده است. دیپلماسی پارلمانی، همگرایی چندجانبه و هدفمند است که می‌تواند کشور را در دستیابی به اهداف سیاست خارجی کمک کند و در واقع تکمیل‌کننده اقدامات دستگاه دیپلماسی کشور باشد.
مذاکرات و ارتباطات نمایندگان مجلس در قالب کنفرانس‌ها و اتحادیه‌های بین‌المجالس یا گروه‌های دوستی که بین کشورها ایجاد می‌شود، می‌تواند قدرت رایزنی کشور را بالا ببرد و سیاست منزوی‌سازی را که قدرت‌های غربی به دنبال آن هستند، با شکست روبه‌رو کند. از سوی دیگر، دیپلماسی پارلمانی و مذاکرات و ارتباطات در خلال آن می‌تواند منجر به تأسیس اتحادیه‌های اقتصادی یا حتی بلوک تحریمی‌ها شود و اثر اقدامات تحریم‌کنندگان را کاهش دهد. در این‌باره، حتی تشکیل باشگاه تحریمی‌ها که چندی پیش توسط تعدادی از نمایندگان ارائه شد، بیانگر دغدغه‌مندی مجلس در این‌باره بود.
با این‌حال نگاهی به عملکرد دوره‌های مختلف مجالس کشورمان و کارنامه عملکردی آنان، نشان می‌دهد دیپلماسی پارلمانی تنها به حضور و شرکت در کنفرانس‌های بین‌المجالس و گشت‌وگذار نمایندگان محدود مانده و علاوه بر آن، در برخی مواقع همسو نبودن سیاست‌های درون‌پارلمانی و برخی مواضع کلی دستگاه دیپلماسی سبب شده پیگیری دیپلماسی پارلمانی در دستور کار قرار نگیرد و به حاشیه برود.
جای دیپلماسی پارلمانی در سیاست ایران خالی است
موضوعی که رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم در تحلیلی با انتقاد از فرصت‌سوزی‌های مجلسی که خودش در آن عضو بود، گفته بود: «جای دیپلماسی پارلمانی در سیاست ایران خالی است. شاید اگر به آن توجه می‌کردیم بسیاری از فرصت‌سوزی‌ها تبدیل به فرصت‌سازی می‌شد».
البته بسیاری از نمایندگان مجلس نیز معتقدند دیپلماسی پارلمانی می‌تواند در پیگیری برخی مطالبات جمهوری اسلامی ایران و آزادسازی و بازگرداندن پول‌های بلوکه‌شده کشورمان از سوی کشورهایی همچون کره جنوبی مؤثر افتد. چنان‌که جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در مصاحبه‌ای در این‌باره گفته است: هیئتی متشکل از رئیس و نمایندگان پارلمان ایران می‌تواند به کره جنوبی سفر کند، قطعاً روابط پارلمانی می‌تواند راهگشا باشد. روابط پارلمانی ایران و کره جنوبی خوب است کما اینکه ما در طول تاریخ، تنش و مشکلات بسیاری در روابط رسمی را از طریق گفت‌وگوهای پارلمانی حل کرده‌ایم.
وی افزوده است: ما در کنار اقدامات اقتصادی و حقوقی باید مطالعه‌ای دقیق داشته باشیم تا برنامه‌ای دقیق تدوین و اقدامی جامع را در مقابل کره جنوبی انجام دهیم. در صورتی که کره جنوبی عزم جدی برای پرداخت پول‌های بلوکه شده ایران داشته باشد، می‌تواند راهکارهایی را اتخاذ کند که حتی دچار مشکل با آمریکایی‌ها هم نشود. ضمن اینکه کره جنوبی هم برای تقویت روابط خود در حوزه آسیا به بازار انرژی و نفوذ سیاسی ایران در خاورمیانه نیاز دارد، بنابراین در شرایط فعلی باید دیپلماسی پارلمانی ما فعال شود.
فراحوزه‌ای بودن دیپلماسی پارلمانی
در حالی که دیپلماسی دولتی یا نظامی به دلیل حساسیت بالای آن و رصد مداوم داخلی یا از سوی دیگر دولت‌ها ممکن است با حاشیه‌های بسیاری مواجه شود، دیپلماسی پارلمانی به دلیل دور بودن از ابعاد سخت و رسمی دیگر راه‌ها می‌تواند در دستور قرار گیرد.
اگر دیپلماسی نظامی یا امنیتی تنها بر اهداف خاص امنیتی و آزادسازی زندانی‌های سیاسی تمرکز دارد یا اینکه دیپلماسی دفاعی تنها بر جنبه‌های نظامی و دفاعی و در حوزه سخت‌افزاری متمرکز است، دیپلماسی پارلمانی می‌تواند فراتر از حوزه‌ای خاص، اهداف چندجانبه را پوشش دهد.
نقش گروه‌های دوستی پارلمانی
در همین‌باره، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ورود مجلس را به توسعه روابط مختلف با سایر کشورها ضروری دانست و گفت: دیپلماسی پارلمانی یا گروه‌های دوستی مجالس می‌توانند نقش قابل توجهی در پیشبرد اهداف داشته باشند. ما در سیاست‌های کلی اقتصادی خود، اقتصاد مقاومتی را به عنوان الگوی اقتصاد بومی و علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی تعریف کرده‌ایم و به دنبال پیشرفت اقتصادی کشور هستیم، بنابراین باید در زمینه توسعه آن و رایزنی برای برون‌رفت از تنگناهای اقتصادی فعالیت کنیم و همین امر اهمیت دیپلماسی پارلمانی را مشخص می‌کند.
عباس مقتدایی افزود: ما در مجلس در طول ماه‌های گذشته، دیپلماسی اقتصادی و فرهنگی را به اشکال مختلف دنبال کرده‌ایم و گرچه هنوز به نتایج ملموسی نرسیده‌ایم اما گام‌های اولیه را برداشته‌ایم. شکل‌گیری گروه‌های دوستی پارلمانی کشورمان و جلساتی که رؤسای این گروه‌های دوستی با سفرای دیگر کشورها داشته‌اند، بیانگر این واقعیت است که ما به دنبال توسعه روابط با همسایگان، کشورهای اسلامی و نیز سایر کشورهای دنیا هستیم. اگر چنین موضوعاتی در مجرای اصلی خودش پیگیری شود، می‌توان ابعاد تمدن‌سازی اسلامی و برون‌رفت از تحریم‌ها را به عنوان هدف‌گذاری میان‌مدت درنظر گرفت.
آمادگی مجلس برای کمک به آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده
نماینده مردم اراک در مجلس نیز در این باره اظهار کرد: دیپلماسی پارلمانی، فرصت بسیار خوبی است تا دولت بتواند از ظرفیت آن برای توسعه روابط بین‌المللی و حل اختلافات سیاسی خود با دیگر کشورها بهره ببرد. صدور بیانیه‌ها و استفاده از فرصت‌های مذاکره و رایزنی بین پارلمانی در مجامع بین‌المللی می‌تواند پایه‌گذاری مناسبی برای توسعه روابط بین ما و کشورها و استفاده از ظرفیت مجامع بین‌المللی باشد.
محمدحسن آصفری به قدس گفت: استفاده از تجارب قانون‌گذاری سایر کشورها با استفاده از توسعه روابط پارلمانی، دور زدن تحریم‌ها و افزایش مبادلات اقتصادی می‌تواند در دستورکار مجلس یازدهم کار قرار گیرد و ریل‌گذاری مناسبی برای مراودات بیشتر ایران با کشورهای دوست باشد. امروز در مجلس با بیش از ۱۲۰ کشور دنیا ارتباط پارلمانی و گروه‌های دوستی ایجاد شده که این‌ها زمینه‌های بسیار خوبی برای توسعه و نقش‌آفرینی فعال کشور ایجاد کرده است.
وی همچنین افزود: متأسفانه در دوره‌های گذشته مجلس، هدف اصلی پارلمان‌های دوستی به فراموش سپرده شده بود. هم دولت و هم مجلس از ظرفیت‌های دیپلماسی پارلمانی استفاده نکرده‌اند، در حالی که در برخی از این گروه‌های دوستی کشورها، افراد یا نمایندگان بانفوذی هستند که می‌توانند سطح روابط ما را با کشور مقابل توسعه دهند.
انتهای پیام/
نظر شما